Γλαύκωμα

Τί είναι το Γλαύκωμα

Το γλαύκωμα είναι πάθηση του οπτικού νεύρου.
Το οπτικό νεύρο συγκεντρώνει και μεταφέρει τις νευρικές ίνες που ‘κουβαλούν’ τα ερεθίσματα από την εικόνα που βλέπουμε, από τον αμφιβληστροειδή στον εγκέφαλο, όπου θα γίνει η ερμηνεία τους.
Ο οφθαλμός παράγει υγρό, το υδατοειδές υγρό, το οποίο συγκεντρώνεται στο πρόσθιο τμήμα του, πίσω από τον κερατοειδή και μπροστά και πίσω από την ίριδα (το χρωματιστό μέρος του ματιού). Το υδατοειδές υγρό παροχετεύεται από τη ‘γωνία’ του οφθαλμού, που είναι ανατομική περιοχή, που μοιάζει με σφουγγάρι.
Όταν η παροχέτευσή του παρεμποδίζεται, όπως συμβαίνει στο γλάυκωμα, αυτό οδηγεί σε άθροισή του και αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης.
Η αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης οδηγεί σε βλάβη, αρχικά, νευρικών ινών του οπτικού νεύρου που αντιστοιχούν στην περιφερική όραση. Σε αυτό το στάδιο, ο πάσχων δε μπορεί να αντιληφθεί τη μείωση του οπτικού πεδίου γιατί αυτή συμβαίνει σε συγκεκριμένες περιοχές του και σε μικρή σχετικά έκταση.
Όταν προχωρήσουν οι βλάβες, τότε αρχίζει να περιορίζεται σημαντικά το οπτικό μας πεδίο, με τελικό στάδιο την τύφλωση.

Τύποι Γλαυκώματος

Πρωτοπαθές Γλαύκωμα Ανοικτής Γωνίας: το πιο συχνό γλαύκωμα.
Σχετίζεται με τη διαδικασία γήρανσης του ματιού, οπότε είναι πιο σύνηθες σε μεγαλύτερες ηλικίες. Γλαύκωμα Φυσιολογικής Πίεσης: 1 στους 6 ασθενείς με γλαύκωμα, έχει ενδοφθάλμια πίεση εντός φυσιολογικών ορίων. Η υποψία τίθεται από την εικόνα του οπτικού νεύρου.
Οξύ γλαύκωμα Κλειστής Γωνίας: Η ανατομία του οφθαλμού είναι τέτοια, που η γωνία μπορεί υπό δεδομένες συνθήκες, να αποκλειστεί. Αυτό οδηγεί σε απότομη αύξηση της πίεσης, με έντονο πόνο, ναυτία και εμέτους, θάμπωμα της όρασης και χαρακτηριστική εικόνα φωτοστεφάνων στα φώτα.
Χρόνιο Γλαύκωμα Κλειστής Γωνίας
Ψευδοαποφολιδωτικό και Μελαγχρωστικό Γλαύκωμα: Το αίτιο της απόφραξης της γωνίας είναι διαφορετικό σε αυτές τις παθήσεις. Από μελέτες, ξέρουμε ότι αυτοί οι τύποι γλαυκώματος έχουν διαφορετική συμπεριφορά.
Γλαύκωμα μετά από Τραύμα: Μετά από βαρύ τραυματισμό του ματιού, λόγω ανατομικής βλάβης στον μηχανισμό παροχέτευσης του υδατοειδούς υγρού, μπορεί να αυξηθεί η πίεση και να οδηγήσει σε γλαύκωμα.

Οφθαλμική Υπερτονία

Όταν η ενδοφθάλμια πίεση είναι υψηλή αλλά δεν έχει δημιουργήσει πρόβλημα στα οπτικά νεύρα, τότε μιλάμε για οφθαλμική υπερτονία.
Όταν οι μετρήσεις της πίεσης είναι οριακά υψηλές ή γενικότερα, δεν είναι ο ασθενής ‘υψηλού ρίσκου’ για γλαύκωμα, μπορούμε απλά να παρακολουθούμε στενά την πίεση και να ελέγχουμε με οπτικά πεδία ανά συγκεκριμένα διαστήματα.
Σε κάποιες περιπτώσεις, συστήνεται αγωγή προληπτικά, καθότι έχει βρεθεί σε μεγάλη μελέτη, ότι όταν ξεκινάμε αγωγή στην οφθαλμική υπερτονία μειώνονται οι πιθανότητες μετάπτωσης σε γλαύκωμα κατά 50% στην πενταετία.

Αρχικός έλεγχος όταν τίθεται η υποψία γλαυκώματος

Υψηλή μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης, ύποπτη για γλάυκωμα εικόνα των οπτικών νεύρων ή και τα δύο, πρέπει να ακολουθούνται από ένα σύνολο αρχικών εξετάσεων που θα κατευθύνουν την οφθαλμίατρο ως προς την πιο πιθανή διάγνωση.

Ως εξετάσεις αναφοράς πρέπει να γίνουν:
Οπτικά Πεδία: μη επεμβατική εξέταση, που χρειάζεται ικανοποιητική συνεργασία από τον ασθενή. Ο τύπος των αλλοιώσεων στα οπτικά πεδία, μας κατευθύνει ως προς τη βαρύτητα του προβλήματος. Χρειάζονται για τους περισσότερους ασθενείς 3 συνεχόμενα οπτικά πεδία (συνήθως με μεσοδιαστήματα μηνών), για να υπάρχει ικανοποιητική συνεργασία ώστε να είναι η εξέταση απολύτως αξιόπιστη. Είναι η εξέταση που χρησιμοποιείται για έλεγχο σε ύποπτο γλαύκωμα ανά διαστήματα αλλά και για έλεγχο της αγωγής σε γλαυκωματικούς ασθενείς.
Παχυμετρία: γρήγορη και ανώδυνη εξέταση που εκτιμά το πάχος του κερατοειδούς και μας βοηθά να διορθώσουμε περαιτέρω τις μετρήσεις της ενδοφθάλμιας πίεσης.
ΟCT και HRT: επικουρικές εξετάσεις που μας βοηθούν να εκτιμήσουμε την γλαυκωματική αλλοίωση του οπτικού νεύρου, συνήθως σε οριακές διαγνωστικά περιπτώσεις.

Αντιμετώπιση του γλαυκώματος

Στην πλειοψηφία των ασθενών, η ρύθμιση της ενδοφθάλμιας πίεσης επιτυγχάνεται με κολλύρια (σταγόνες) ή συνδυασμό κολλυρίων.
Εφόσον αποφασιστεί η έναρξη αγωγής, αυτή θα συνοδεύει τον ασθενή για το υπόλοιπο της ζωής του.
Πρέπει να γίνονται μετρήσεις ανά τακτά διαστήματα για να επιβεβαιώνεται η επαρκής ρύθμιση. Οι σταγόνες θα πρέπει να μπαίνουν συστηματικά ακόμα και τις μέρες τυχόν χειρουργείων και οπωσδήποτε, την προηγούμενη ή/και ανήμερα της επίσκεψης στην οφθαλμίατρο.
Οι σταγόνες έχουν κάποιες πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες, οι οποίες θα συζητηθούν με την οφθαλμίατρο κατά τη συνταγογράφησή τους.
Σε σπάνιες πλέον, περιπτώσεις, τα κολλύρια δεν επαρκούν για να ρυθμίσουν επαρκώς την ενδοφθάλμια πίεση.
Στη φαρέτρα μας, έχουμε τύπους laser, οι οποίοι βοηθούν στον έλεγχο της πίεσης. Συνήθως, δεν διακόπτονται τα κολλύρια μετά τη διενέργεια laser.
Το χειρουργείο του γλαύκωματος περιλαμβάνει την τραμπεκουλεκτομή και την ένθεση βαλβίδας. Οι ενδείξεις για την κάθε μέθοδο είναι συγκεκριμένες.